Cho thuê tài chính và công ty cho thuê tài chính ra đời và phát triển ở Việt Nam đã gần 20 năm nhưng kết quả một vài bài nghiên cứu đã cho thấy dịch vụ này không được mấy doanh nghiệp quan tâm. Đồng thời, sự phát triển của các công ty cho thuê tài chính cũng trở nên èo uột và đối diện với tương lai chưa mấy sáng sủa.
Sau 2 ngày xét xử, Tòa án phúc thẩm TAND tối cao tại TPHCM đã tuyên án đối với 11 bị cáo trong vụ tham ô tài sản, vì đã phù phép con tàu có giá 100 triệu đồng thành 130 tỷ đồng xảy ra tại công ty cho thuê tài chính ALC II. Theo đó, bị cáo Vũ Quốc Hảo (nguyên Tổng Giám đốc công ty cho thuê tài chính II – ALC II, trực thuộc Agribank) và bị cáo Phạm Minh Tuấn (SN 1958, nguyên chủ tịch HĐQT công ty cổ phần Cát Long Hải) cùng nhận y tán tử hình.
Tới đây, tác giả bài viết không quan tâm điều gì đã xảy ra của sự việc cũng như những bị cáo liên quan đến vụ án. Điều tác giả quan tâm hơn cả là chuyện gì đã xảy ra cho loại hình công ty cho thuê tài chính? Tương lai nào cho công ty cho thuê tài chính? Và liệu, loại hình công ty cho thuê tài chính có bị “khai tử”?
Bất cứ một sinh viên theo học ngành tài chính/kế toán nào đều phải hiểu và thuộc lòng những mục chính trong bảng báo cáo tài chính. Đơn cử, khi nói đến mục tài sản dài hạn trong bảng cân đối kế toán của một công ty thì gồm những khoản mục chi tiết như: (i) các khoản phải thu dài hạn; (ii) tài sản cố định (TSCĐ hữu hình, TSCĐ thuê tài chính, TSCĐ vô hình…); (iii) bất động sản đầu tư; (iv) các khoản đầu tư tài chính dài hạn; (v) tài sản dài hạn khác. Không những vậy, họ cũng cần phải hiểu, nguồn vốn nào hình thành được tài sản dài hạn. Theo đó, các nguồn vốn hình thành tài sản dài hạn cơ bản như sau:
-Vốn tự có của doanh nghiệp.
-Vốn vay ngân hàng trung và dài hạn.
-Các doanh nghiệp cần thận trọng khi quyết định sử dụng vốn vay ngân hàng ngắn hạn để tài trợ cho tài sản dài hạn.
– Tài trợ bằng nguồn vốn phát hành được từ trái phiếu doanh nghiệp trên thị trường chứng khoán.
-Cho thuê tài chính từ các công ty cho thuê tài chính.
Vậy, cho thuê tài chính từ các công ty cho thuê tài chính sẽ là địa điểm để doanh nghiệp cân nhắc quyết định hình thành tài sản dài hạn, mà cụ thể hơn là tài sản cố định. Và chắc chắn, hình thức cho thuê tài chính phải có nhiều ưu việt, bởi sự phát triển nhanh chóng của nó trên toàn cầu. Ví dụ, tại Mỹ, ngành cho thuê tài chính chiếm khoảng 30% tổng số tiền tài trợ cho các giao dịch mua bán thiết bị hằng năm của các doanh nghiệp. Doanh thu này tại Hàn quốc đạt 17 tỉ USD, ở Thái lan 3 tỉ USD…Và tổng doanh thu hàng năm trên toàn cầu ước đạt trên 500 tỉ USD với tỷ lệ tăng trưởng trên 7%/năm.
Cho thuê tài chính và công ty cho thuê tài chính là gì?
Cho thuê tài chính là hoạt động tín dụng trung và dài hạn thông qua việc cho thuê máy móc thiết bị, phương tiện vận chuyển và các động sản khác trên cơ sở hợp đồng cho thuê giữa Bên cho thuê là các tổ chức tín dụng phi ngân hàng và Bên thuê là khách hàng.
Còn công ty cho thuê tài chính là một tổ chức tín dụng với chức năng sử dụng vốn tự có, huy động và các nguồn vốn khác để tài trợ cho thuê dưới dạng máy móc thiết bị và các động sản, cung ứng các dịch vụ về tài chính và thực hiện một số dịch vụ khác theo quy định của pháp luật, nhưng không làm dịch vụ thanh toán, không nhận tiền gửi dưới một năm.
Khi nào doanh nghiệp sẽ thuê tài chính?
Hoạt động thuê tài chính thường chọn phân khúc khách hàng là doanh nghiệp vừa và nhỏ hoặc siêu nhỏ hoặc những doanh nghiệp không có đủ khả năng tiếp cận nguồn vốn ngân hàng hoặc không thể huy động vốn trên thị trường chứng khoán. Thông thường, những doanh nghiệp này được coi là yếu nếu đánh giá bằng sáu chữ M, bao gồm: Man Power (nguồn nhân lực); Marketing (tiếp thị); Management (quản trị); Machinery (máy móc, thiết bị); Materials (vật tư); và cuối cùng là Money (vốn).
Khi tham gia hoạt động thuê tài chính, thuê mua hoặc thuê vận hành, doanh nghiệp sẽ sử dụng được công nghệ mới, đổi mới được kỹ thuật và tiếp cận được gần như 100% nguồn vốn hình thành nên tài sản từ các công ty cho thuê tài chính (có nhiều nước quy định tỷ lệ cho thuê từ 80 – 90% giá trị tài sản).
Các công ty cho thuê tài chính tại Việt Nam, bây giờ ra sao?
Cho thuê tài chính và công ty cho thuê tài chính ra đời và phát triển ở Việt Nam đã khá lâu, gần 20 năm. Nhưng kết quả một vài bài nghiên cứu đã cho thấy, dịch vụ này không được mấy doanh nghiệp quan tâm. Đồng thời, sự phát triển của các công ty cho thuê tài chính cũng trở nên èo uột và đối diện với tương lai chưa mấy sáng sủa.
Cụ thể, một cuộc khảo sát 1.000 doanh nghiệp thuộc các ngành nghề khác nhau thì hơn 70% số doanh nghiệp trả lời rằng họ biết rất ít và chưa bao giờ tìm hiểu dịch vụ thuê tài chính từ công ty cho thuê tài chính; gần 20% hoàn toàn không biết về dịch vụ tài chính này, thậm chí có doanh nghiệp hiểu cho thuê tài chính như hoạt động trả góp và không hiểu đây là nghiệp vụ cấp tín dụng, cũng như tính ưu việt lẫn hiệu quả.
Còn đối với công ty cho thuê tài chính tại Việt Nam cho đến nay tình trạng thua lỗ kéo dài, có nguy cơ mất an toàn, vi phạm nghiêm trọng các quy định an toàn hoạt động ngân hàng. Mặc dù, theo thống kê từ NHNN có đến 12 công ty cho thuê tài chính đang hoạt động, nhưng gần đây hoạt động này dần rơi rụng và thu hẹp quy mô hoạt động.
Theo báo cáo từ Hiệp hội các công ty cho thuê tài chính, hiện nay có 8 thành viên đăng ký tham gia Hiệp hội, nhưng trên thực tế, chỉ còn 5 công ty hoạt động bình thường với dư nợ hơn 7.400 tỷ đồng. Ba công ty còn lại hầu như không còn hoạt động kinh doanh, mà chủ yếu tập trung xử lý nợ xấu với số lượng chiếm 75% – 99% tổng dư nợ, trong đó có ALC1 và ALC2.
Và từ nguồn dữ liệu của NHNN, hoạt động cho thuê tài chính đầy tiềm năng khi hoạt động ở Việt Nam, nơi mà có doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm trên 95% tổng số doanh nghiệp. Tuy nhiên, tổng dư nợ và tài sản Có của loại hình này đang ngày càng giảm. Đặc biệt, giá trị vốn tự đang suy giảm trầm trọng, và có những công ty đã âm vốn chủ sở hữu với số tiền khá lớn. Đồng thời, tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu (CAR) của toàn ngành chỉ 3,35%, trong khi đó, yêu cầu tối thiểu phải là 13%. Đến đây, mệnh lệnh tái cơ cấu hoạt động công ty cho thuê tài chính bắt buộc phải diễn ra và phải ngày càng khẩn trương.
Sự ra đời và phổ biến của hoạt động cho thuê tài chính và công ty cho thuê tài chính là điều tất yếu trong sự hoàn thiện hệ thống tài chính. Những đóng góp của công ty cho thuê tài chính sẽ giúp cân bằng sự phát triển giữa thị trường tiền tệ và thị trường vốn (thị trường vốn, trong đó có hoạt động cho thuê tài chính đang khá èo uột và “đẩy” nhiệm vụ nguồn vốn trung dài hạn sang thị trường tiền tệ), đồng thời gia tăng thêm nguồn vốn trung dài hạn trong lựa chọn hình thành tài sản dài hạn của doanh nghiệp. Nên nhớ, “sự giàu có không phải nằm trong quyền sử hữu tài sản mà là trong quyền sử dụng nó” và các doanh nghiệp với phương án sử dụng tài sản khả thi lẫn nhận thức được vai trò của hoạt động thuê tài chính sẽ tối đa được lợi nhuận theo đuổi. Còn các công ty cho thuê tài chính sẽ đóng vai trò lớn trong kênh truyền dẫn vốn trung dài hạn đến các chủ thể kinh tế. Chắc chắn, hoạt động cho thuê tài chính ở Việt Nam trong tương lai là một tiềm năng cần khai thác.
NCS. CHÂU ĐÌNH LINH
Theo Trí thức trẻ
Nguồn tham khảo: http://cafef.vn/tai-chinh-ngan-hang/dau-roi-cong-ty-cho-thue-tai-chinh-20150410224328446.chn
